در هر صنعتی با توجه به خطراتی که وجود دارد، تابلوها و علائم ایمنی مورد استفاده قرار می گیرند.
برای هر مهندسی در صنعت الزامی است تا برای حفظ جان خود و سایر کارکنان با این نشانه ها آشنا باشد.
در این مقاله آموزشی الزامات تابلوهای ایمنی، مفاهیم مندرج در علائم و تابلوهای ایمنی، نکات انتخاب علائم و تابلوهای ایمنی بررسی می شود.
#1 نگرش های مرتبط با کنترل خطرات
مهمترین هدف هر سازمان حفظ سلامت و جان نیروی انسانی می باشد.
در این راستا سه نگرش در خصوص کاهش یا حذف خطرات محیط کار وجود دارد که به شرح زیر است:
- طراحی ایمن
- حفاظ گذاری ایمن
- اطلاع رسانی ایمن که بحث تابلوها و علائم ایمنی به عنوان وسیله ای برای اطلاع رسانی ایمن در این مرحله مطرح می شوند.
#2 تابلوها و علائم ایمنی (Safety Sing) چیست؟
همانطور که در بخش قبل گفته شد تابلوها و علائم ایمنی برای اطلاع رسانی و جلوگیری از ایجاد سوانح غیرقابل بازگشت، به کار گرفته می شوند.
تابلوها و علائم ایمنی آن دسته از تابلوهایی می باشند که
در هر صنعت با توجه به خطرات احتمالی حاوی پیام مشخصی می باشند.
تابلوهای ایمنی متشکل از یک نماد گرافیکی، شکل هندسی و رنگ های ایمنی خاصی می باشند.
در واقع تابلو های ایمنی از بروز هر اتفاق یا حادثه ای پیشگیری می کند.
لازم است که هر یک از کارکنان باید با مفاهیم انواع نشانه های موجود در تابلوها آشنایی کامل داشته باشند.
ممکن است ناحیه ای حاوی نوشته نیز به علامت ایمنی اضافه شود که به این ناحیه ی اضافه شده، ناحیه نوشته توضیحی می گویند.
این نوشته به کارکنان کمک می کند تا پیام ایمنی یک علامت را بهتر درک کنند.
#3 الزامات موجود در خصوص علائم ایمنی
در متن آیین نامه علائم ایمنی در کارگاه ها، ماده 44 ذکر شده است که
استفاده از تابلوهای علائم و اتیکت های ایمنی در کلیه محل ها، ماشین آلات و مکان هایی که امکان حذف یا کنترل خطرات وجود ندارد، ضروری است.
برای مطالعه متن کامل این آیین نامه می توانید از طریق این لینک اقدام بفرمایید.
#4 مفاهیم رنگ ها و اشکال در تابلوهای ایمنی
هر یک از رنگ ها و اشکال در تابلوهای ایمنی مفاهیم هشداردهنده، پیام ایمنی، ممنوعیت و … را می رسانند.
برای به خاطر سپردن مفاهیم تابلوهای ایمنی بهتر است که معنای هر رنگ و شکل را به صورت زیر بدانیم:
- علائمی که پس زمینه زرد دارند، علائم هشدار دهنده هستند.
- علائم با پس زمینه سبز، یک پیام ایمنی را می رسانند.
- علائم با پس زمینه آبی، یک دستورالعمل را نشان می دهند.
- علائم با پس زمینه قرمز رنگ با خط اریب، نماد ممنوعیت می باشند.
- رنگ قرمز با مربع و یا مستعطیل مربوط به تجهیزات آتش نشانی است.
در ادامه با هر یک از این دسته بندی ها بیشتر آشنا خواهیم شد.
#1-4 علائم ایمنی هشدار دهنده
این علامت افراد را در محیط کار از وجود یه عامل مخاطره آمیز با خبر می سازد و
به آنها هشدار می دهد که از انجام اعمال ناایمن در این مکان به شدت پرهیز نمایند.
#2-4 علائم ایمنی وضعیت ایمن
این علامت هم همانطور که از نامش پیداست نشان دهنده شرایط و وضیعت ایمن و عاری از خطر می باشد.
همچنین تجهیزات ایمنی مطابق با استاندارد در محل وجود دارد.
#3-4 علائم ایمنی الزام آور
این علامت بیانگر قانون یا دستورالعملی در محیط کار است که
کارکنان برای حفظ سلامت و ایمنی خود ملزم به رعایت آن می باشند.
#4-4 علائم ایمنی ممنوعیت
دایره قرمز با خط اوریب مجموعه ای از اقدامات را در محیط کار ممنوع اعلام می کند و افراد را از انجام آن بازمی دارد.
#5-4 علامت تجهیزات آتش نشانی
رنگ قرمز برای تجهیزات آتش نشانی نیز استفاده می شود ولی در مورد این وسایل از شکل های هندسی مربع و یا مستطیل استفاده می شود.
#5 نکاتی در مورد انتخاب علائم و تابلوهای ایمنی
با توجه به تنوع و گستردگی علائم و تابلوهای ایمنی، استفاده از نکات زیر برای کلیه افراد ضروری خواهد بود.
- در انتخاب تابلوها، توجه به سن افراد و سواد آن ها ضروری می باشد.
- انتخاب جنس تابلوها و ماندگاری شبرنگ ها با توجه به مدت زمان پروژه تعیین گردد.
- در صورت وجود فعالیت های کار در شب، توامان از تابلوهای شبرنگ و شبنما استفاده گردد.
- برنامه سرویس، نگهداری و نظافت تابلوها بایستی به صورت هفتگی انجام گردد.
- انتخاب ارتفاع نصب تابلوها با توجه به داده های آنتروپومتریک سازمان انجام گردد.
- در انتخاب زوایای مربوط به علائم ترافیکی رعایت مقررات وزارت راه الزامی می باشد.
- استفاده از رنگ های متفرقه و سلیقه ای در علائم و تابلوهای ایمنی ممنوع می باشد.
- در زمان نصب تابلوهای خروج اضطراری به مسائلی همچون ارتفاع نصب کم توجه گردد.
- علائم و تابلوهای ایمنی و شرایط نصب آن ها نباید خطراتی را برای پرسنل ایجاد نماید.